1. Cúm A là bệnh gì? Cúm A là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính, bệnh thường lưu hành khi thời tiết chuyển mùa, thường vào mùa đông xuân với các chủng phổ biến như A/H1N1, A/H3N2, A/H5N1, A/H7N9 gây nên. Mùa hè không phải là thời điểm dịch cúm mùa bùng phát, do thời tiết khô nóng không thích hợp về điều kiện nhiệtđộ, độ ẩm cho cho virus cúm có thể phát triển và gây bệnh. Tuy nhiên năm nay, khác với trước đây, ngành y tế ghi nhận số ca bệnh cúm tăng lên bất thường vào mùa hè.
Virus cúm A có thể tồn tại lâu trong không khí, tồn tại trên các bề mặt lên tới 48 giờ, tồn tại nhiều năm ở trạng thái đông băng và tồn tại ít nhất 35 ngày ở nhiệt độ 4 độ C. Virus cúm A dễ bị giết chết ở nhiệt độ 60 độ trong 30 phút. Các chất tẩy rửa có chứa formalin, iodine cũng có tác dụng loại bỏ virus ở bề mặt.
2. Đối tượng dễ nhiễm bệnh cúm A
Bất kỳ ai cũng có thể có nguy cơ mắc các chủng của cúm A, đặc biệt là trẻ em.
Nguyên nhân khiến trẻ em là đối tượng dễ bị tấn công bởi virus cúm A: một là do trẻ chưa biết tự bảo vệ mình khi tiếp xúc với những người, môi trường xung quanh mang mầm bệnh (đeo khẩu trang, vệ sinh tay thường xuyên,…), trẻ tiếp xúc cùng nhau ở môi trường mầm non, trường học cũng là nơi mà virus cúm dễ lây lan; hai là do hệ miễn dịch của trẻ còn non yếu trong những năm tháng đầu đời.
Ngoài ra, những trẻ có bệnh lý mãn tính như mắc các bệnh về đường hô hấp (hen, bệnh phổi mạn), bệnh lý tim mạch, thần kinh, thận… một khi bị nhiễm cúm, nguycơ sẽ diễn tiến nặng cao.
3. Bệnh cúm A ở trẻ em lây qua đường nào?
Virus cúm A rất dễ lây lan trong không khí. Khi người bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện… dịch tiết từ mũi, họng hay các giọt bắn đều mang theo virus thoát ra môi trường bên ngoài, khi người lành chưa được chủng ngừa hít phải những giọt bắn có mang virus đó có thể nhiễm bệnh. Ngoài ra, các giọt dịch này khi vấy bẩn lên đồăn, vật dụng… cũng có thể truyền virus gây bệnh. Cúm A ở trẻ là bệnh có tốc độ lây lan cực nhanh do đó có thể gây nên đại dịch.
4. Triệu chứng cúm A ở trẻ
Triệu chứng ban đầu của trẻ nhiễm cúm A hay bệnh cúm mùa nói chung và các bệnh lây nhiễm do virus gây viêm đường hô hấp khác là tương tự nhau, trẻ đều có thể có sốt, gặp các triệu chứng viêm long đường hô hấp (như ho, hắt hơi, sổ mũi), đau họng, đau đầu, trẻ có dấu hiệu sợ ánh sáng và đau nhức mắt, đau cơ, nhức mỏi đặc biệt ở lưng và chân,… Do vậy, khi trẻ có những dấu hiệu này, cha mẹ thường dễ nhầm lẫn với những bệnh cảm lạnh thông thường vì vậy dẫn đến chậm trễ trong việc đưa trẻ đến khám và tiếp nhận điều trị thích hợp.
Tuy nhiên, ngoài những triệu chứng ban đầu nêu trên, cúm A ở trẻ em thường bị sốt cao từ 39-40 độ C, da mắt có hiện tượng xung huyết, họng đỏ xung huyết toàn bộ, trẻ mệt mỏi, chán ăn, quấy khóc. Nếu trẻ có cơn sốt cao liên tục 39-40 độ C khó hạ thì cần đưa trẻ đến viện thăm khám ngay. Nếu không kiểm soát được cơn sốt, trẻ có thể bị co giật.
Cúm A ở trẻ có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm: viêm phổi , viêm tai giữa , viêm cơ tim , viêm não, hen phế quản kịch phát… gây tử vong nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Bố mẹ cần lưu ý và theo dõi tình hình sức khỏe của bé một cách cẩn thận, khi gặp các triệu chứng nặng cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và theo dõi. Một số triệu chứng nguy hiểm khi trẻ bị cúm A bao gồm:
- Thở nhanh, thở rút ngực, khó thở;
- Mặt xanh xao, da và môi tái nhợt;
- Trẻ có dấu hiệu nôn liên tục;
- Trẻ bị đau ngực;
- Xuất hiện co giật;
- Tiểu ít hoặc bé không có nước tiểu trong vòng 8 giờ;
- Li bì, thay đổi tri giác, bỏ bú;
- Sốt cao khó hạ…(Sốt cao từ 39-40 độ là dấu hiệu đặc trưng khi trẻ bị mắc cúm A.)
5. Cách điều trị cúm A tại nhà
Trong trường hợp trẻ mắc cúm A thể nhẹ, không biến chứng, thường sẽ được chỉ định điều trị tại nhà. Bố mẹ cần theo dõi bé sát sao kết hợp sử dụng thuốc theo liều bác sĩ kê và có chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng hợp lý với bé.
- Cho bé nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc để lấy lại sức;
- Sử dụng nước ấm để tắm cho bé, không để bé ngâm nước quá lâu;
- Phụ huynh có thể dùng nước muối sinh lý để vệ sinh đường thở cho bé, giảm dịch nhầy giúp bé dễ thở hơn;
- Cho trẻ tắm nắng đúng cách để bổ sung thêm vitamin D, việc này có ích trong việc tăng cường đề kháng và giúp bé nhanh khỏi bệnh;
- Sử dụng các thuốc giảm đau, hạ sốt theo liều chỉ định của bác sĩ, không tự ýdùng thuốc không có trong kê toa;
- Uống nhiều nước, bổ sung thêm các vitamin nhóm B,C;
- Cho bé mặc quần áo thấm hút mồ hôi, thoáng;
- Người chăm sóc bé cần giữ vệ sinh, tay chân cần rửa sạch sẽ;
- Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với người nhà để tránh lây nhiễm chồng chéo;
Nếu trong khoảng 7 ngày điều trị mà các triệu chứng không thuyên giảm, phụ huynh cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám, theo dõi và điều trị.
5. Các biện pháp phòng ngừa khác
Kết hợp tiêm phòng cúm, phụ huynh có thể thực hiện một số biện pháp phòngcúm hiệu quả được các chuyên gia y tế khuyến cáo:
- Khi có người bị cúm cần cho trẻ giữ khoảng cách với người bệnh. Lưu ý đeo khẩu trang, khử khuẩn hạn chế cho trẻ đến những nơi đông người trong thời gian cúm A ở trẻ bùng phát.
- Che miệng và mũi khi ho, tăng cường vệ sinh cá nhân, có thói quen rửa tay bằng xà phòng thường xuyên để khử khuẩn.
- Vệ sinh khu vực nhà ở và nơi làm việc, nên để không gian thông thoáng khí, bề mặt vật dụng trong gia đình nên được vệ sinh bằng các chất tẩy rửa lànhtính.
- Tự theo dõi sức khỏe hằng ngày của bản thân và trẻ, nếu gia đình có thành viên có biểu hiện sốt, ho, đau họng… cần thông báo cho trường.